to zespół morfologiczno-czynnościowy wzajemnie współdziałających tkanek i narządów jamy ustnej i części twarzowej czaszki, które tworzą funkcjonalną całość sterowaną przez ośrodkowy układ nerwowy [1]. Układ stomatognatyczny to pojęcie biologiczno-czynnościowe, szersze w stosunku do określenia "narząd żucia", bowiem jego funkcja nie ogranicza się tylko do żucia, wstępnego trawienia i połykania pokarmów. Do zadań układu stomatognatycznego należy również udział w formowaniu dźwięków, oddychaniu, utrzymywaniu postawy ciała i wyrażaniu emocji [2].
zajmuje się badaniem funkcjonalnym oraz terapią tkanek układu stomatognatycznego odpowiedzialnych za żucie do których przede wszystkim zalicza się: mięśnie żucia, stawy skroniowo-żuchwowe oraz układ nerwowy koordynujący ich pracę. Ocenie i leczeniu podlegają także pozostałe mięśnie szyi i głowy, które uczestniczą w żuciu, połykaniu i fonacji.
Konsultacje fizjoterapeutyczną należy podjąć w sytuacji wystąpienia następujących objawów:
ból lub sztywność mięśni żucia,
trzaski, klikanie, przeskakiwanie podczas ruchu żuchwy,
blokowanie żuchwy,
ograniczenie zakresu ruchomości żuchwy,
asymetrię toru ruchu żuchwy,
ból stawu skroniowo-żuchwowego [10,11].
Kolejnymi wskazaniami do podjęcia fizjoterapii są:
leczenie ortodontyczne - przygotowanie przed założeniem oraz podczas stosowania aparatu (stałego lub ruchomego), a także szyn zgryzowych - relaksacyjnych, repozycyjnych czy stabilizujących,
leczenie protetyczne,
leczenie chirurgiczne - stan po ekstrakcji zęba, stan po wszczepieniu implantu,
stan po urazie (złamania, zwichnięcia) szczęki, żuchwy czy innych kości twarzoczaszki,
stan po leczeniu radioterapeutycznym w obrębie głowy i szyi (włóknienie i utrata elastyczności tkanki powoduje ograniczenie ruchomości żuchwy - szczękościsk),
dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych,
neuralgia nerwu trójdzielnego (V), porażenie nerwu twarzowego (VII) oraz dysfunkcje innych nerwów czaszkowych,
zaburzenia mowy wynikające z dysfunkcji narządu żucia (np. po udarze mózgu),
skroniowe bóle głowy,
blizny pooperacyjne po zabiegach w okolicy głowy i szyi,
zaburzenia mięśniowo-powięziowe w obrębie głowy i szyi,
ból ucha, zaburzenia słuchu, szumy uszne (po wykluczeniu przyczyny laryngologicznej),
odczucie obecności ciała obcego w gardle,
stany napięcia emocjonalnego powodujące dysfunkcję narządu żucia.
Fizjoterapia stomatologiczna ma również zastosowanie u pacjentów prezentujących najczęściej występującą parafunkcję układu stomatognatycznego, czyli bruksizm, który objawia się zaciskaniem zębów i/lub zgrzytaniem zębami. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o bruksizmie przeczytaj artykuł.
Głównym zadaniem fizjoterapii stomatologicznej jest działanie przeciwbólowe oraz wspomaganie procesów gojenia tkanek układu stomatognatycznego.
Ten cel jest realizowany za pomocą następujących działań:
drenażu limfatycznego promującego redukcję obrzęków i krwiaków pozabiegowych,
poprawie krążenia,
zmniejszenie stanu zapalnego,
normalizację napięcia mięśniowego,
przywracanie prawidłowego zakresu ruchomości w stawach skroniowo-żuchwowych,
odtwarzanie prawidłowych stereotypów ruchowych.
Wszystkie czynności wpływają na skrócenie czasu leczenia oraz poprawę komfortu pacjenta. Dodatkową korzyścią jest możliwość ograniczenie farmakoterapii i związanych z nią skutków ubocznych [13].
W zasadzie nie ma przeciwwskazań do stosowania fizjoterapii poza czasowymi, które obejmują otwarte rany, czy ropnie w okolicy twarzoczaszki lub wnętrza jamy ustnej.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat fizjoterapii stomatologicznej możesz sięgnąć do artykułu mojego autorstwa, który ukazał się w branżowym czasopiśmie Krajowej Izby Fizjoterapeutów.
autor Tomasz Marciniak - fizjoterapeuta
Jeżeli chcesz być na bieżąco zapraszam do polubienia mojej strony na Facebooku czy Instagramie.
Fizjoklinika s.c.
ul. Nowogrodzka 62c/40
02-002 Warszawa
Created by Słoneccy.pl